ΟΔΥΣΣΕΑΣ

Είναι ο μεγάλος Οδυσσέας, εκείνος που είπε να γίνει το
ξύλινο άλογο και οι Αχαιοί κερδίσανε την Τροία.
Φαντάζομαι πως έρχεται να μ' αρμηνέψει πώς να φτιάξω
κι εγώ ένα ξύλινο άλογο για να κερδίσω τη δική μου Τροία.

Γράφει ο Σεφέρης στο ¨Πάνω σε ένα ξένο στίχο¨ .

Πόσο θαυμάζουμε τον Οδυσσέα και πόσο νιώθουμε ότι και μείς σήμερα χρειαζόμαστε ένα ξύλινο άλογο για να κερδίσουμε την δική μας προσωπική για τον καθένα Τροία :

Ένας Οδυσσέας μαχητής και ανθρώπινος με πάθη, λάθη, αδυναμίες, πονηριές, διλλήματα, μήπως κάτι απο μας θυμίζει :

Ένας κατ ανάγκην ήρωας όπως πολλοί που βρεθήκαμε σε έναν πόλεμο σε ένα ταξίδι ζωής και επιλέγουμε να δώσουμε τις μάχες μας για να μάθουμε πρώτα ποια είναι η Ιθάκη μας και αν προλάβουμε σε αυτή τη ζωή να φτάσουμε σε αυτήν την Ιθάκη μας .
Aς μην ξεχνάμε… σημαντικό είναι το ταξίδι... ο δρόμος του πολεμιστή...

Ο Οδυσσέας δεν είχε επιλέξει να γίνει ήρωας όμως αντιμετώπισε κάθε κατάσταση χωρίς μεμψιμοιρία με θάρρος και γενναιότητα για να πετύχει τον στόχο του να φτάσει στην Ιθάκη...

Η Τροία δεν ήταν προσωπικός στόχος του Οδυσσέα όμως την κατέκτησε, ήταν ένας σταθμός για την Ιθάκη του και τον αποδέχθηκε προκειμένου να προχωρήσει. Πόσες φορές κυνηγάμε να κατακτήσουμε μια Τροία που δεν είναι δικιά μας και χάνουμε τον δρόμο για την Ιθάκη μας ;

12 σταθμοί εξέλιξης, 12 μάχες….. 12 άθλοι ; Δεν σταμάτησε να προχωρά προς το στόχο δεν δέχτηκε ότι έχασε …. όσες φορές και αν οι άλλοι το πίστεψαν ……ότι κι αν συνέβη...

Και μετά την Τροία;
Όταν η πόλη της Τροίας κυριεύθηκε από τους Αχαιούς, μετά από δεκάχρονο πόλεμο, πολλοί από τους νικητές προέβησαν σε ακρότητες. Σκότωσαν πολλούς αμάχους, γυναίκες και παιδιά, αλλά και αιχμάλωτους στρατιώτες.
Σκότωσαν ακόμη και αυτούς που ζητούσαν άσυλο μέσα στους ιερούς ναούς των Θεών. Οι λιγοστοί επιζώντες, γυναίκες επί το πλείστον, μεταφέρθηκαν στα καράβια για να χρησιμοποιηθούν ως σκλάβες μετά την επιστροφή στην πατρίδα του καθενός.
Στο τέλος της Ιλιάδας αναφέρεται η ολοκληρωτική λεηλασία, καταστροφή και ισοπέδωση της πόλης, δεν άφησαν όρθιους ούτε τους ιερούς ναούς των θεών.
Μετά την λήξη του πολέμου, ο Οδυσσέας, όπως όλοι, πήρε το δρόμο της επιστροφής για την Ιθάκη. Για τις προσβολές κατά των Θεών όμως που διέπραξε στην Τροία (ύβρεις) επήλθε η τιμωρία του (νέμεσης), δεκάχρονη περιπλάνηση πριν φτάσει στην Ιθάκη.
Αρχικά, για τον Οδυσσέα, οι Θεοί δεν είχαν αποφασίσει για μια τόσο μεγάλη τιμωρία αλλά όταν ο Οδυσσέας τύφλωσε τον Πολύφημο, εξόργισε τον Ποσειδώνα, ο οποίος ορκίστηκε να μην τον αφήσει ποτέ να επιστρέψει στην Ιθάκη. Όλες οι περιπέτειες και περιπλανήσεις περιγράφονται λεπτομερώς από τον Όμηρο στην Οδύσσεια.
Ξεκινώντας από την Τροία ο Οδυσσέας είχε στην διάθεσή του 12 καράβια, μέσα στα οποία επέβαιναν οι Ιθακίσιοι συμπολεμιστές του. Οι περιπλανήσεις τους αρχίζουν με την πλεύση και την μάχη στην χώρα των Κικόνων, την περιπέτεια στη χώρα των Λοτοφάγων και στην συνέχεια στη χώρα των Κυκλώπων, όπου παγιδεύτηκαν στη σπηλιά του Πολύφημου και ο Οδυσσέας τον τύφλωσε, επισύροντας το μένος του Ποσειδώνα.
Έπειτα έφτασαν στο νησί του Αιόλου, όπου ο ομώνυμος Θεός του παρέδωσε ένα ασκί που περιείχε όλους τους ανέμους εκτός από τους ευνοϊκούς, για να επιστρέψει αμέσως στην Ιθάκη. Πλησιάζοντας όμως στην Ιθάκη, οι σύντροφοι του Οδυσσέα ανοίγουν στο σάκο, προκαλώντας καταιγίδα που καταστρέφει 11 καράβια και παρασέρνει αυτό του Οδυσσέα μέχρι το νησί των Λαιστρηγόνων. Από εκεί πάνε στο νησί της Κίρκης, μια μάγισσα που μεταμόρφωσε πολλούς από το πλήρωμα σε ζώα. Ένα χρόνο αργότερα, και αφού έχει κατέβει στον Άδη για να συναντήσει τον Τειρεσία, φεύγοντας από το νησί της Κίρκης, περνάνε από το στενό των Σειρήνων, το στενό της Σκύλας και της Χάρυβδης και φτάνουν αποδεκατισμένοι στον νησί του Θεού Ήλιου.
Στο νησί του Ήλιου, οι εναπομείναντες σύντροφοί του βρίσκουν το θάνατο και αυτός παρασυρόμενος από τα κύματα φτάνει μόνος του στο νησί της Καλυψώς. Με την Καλυψώ μένει για 7 χρόνια πριν αποχωρίσει με μια σχεδία και, μετά την τρικυμία που προκαλεί ο Ποσειδώνας, καταλήγει στο νησί των Φαιάκων.Εκεί περιμαζεύεται από την Ναυσικά και βρίσκει καταφύγιο στην Αυλή του βασιλιά Αλκίνοου, όπου τελικά αποκαλύπτει την πραγματική του ταυτότητα και συγκινεί όλους με την αφήγηση των περιπλανήσεων του (σημείο όπου ξεκινάει η Οδύσσεια). Με την βοήθεια του Αλκίνοου και έπειτα από νέα τρικυμία ο Οδυσσέας καταφέρνει τελικά, μετά από 10 χρόνια, να φτάσει στην Ιθάκη.
Ήξερε ότι έπρεπε να περάσει αυτούς τους σταθμούς και είχε την πίστη ότι θα τα καταφέρει… H Ιθάκη και η Πηνελόπη ήταν πάντα στο μυαλό του…

Τι ήταν η Ιθάκη για τον Οδυσσέα : Γιατί άξιξε περισσότερο από την αθανασία και την αιώνια νεότητα που του έταξε η Νύμφη Καλυψώ; Γιατί έμεινε 7 χρόνια; Μήπως και ο Οδυσσέας βρέθηκε σε δίλλημα να ξεχάσει την Ιθάκη ; Το όχι ποτέ, δεν του ταιριάζει… είχε τις δικές μας ανθρώπινες αδυναμίες… Δεν ήταν θεός ούτε καν ημίθεος…

Όμως έστω κι αν πέρασε βράδια στο νησί της Καλυψώς που αναρωτήθηκε αν πρέπει να παραιτηθεί από αυτό τον στόχο ξυπνούσε την επόμενη μέρα έτοιμος για το ταξίδι…

Ήθελε να κατακτήσει κάθετι καινούργιο στην διάρκεια του ταξιδιού γνωρίζοντας το. Προτιμούσε την διπλωματία την χρήση του μυαλού παρά την μάχη η επιβολή του ήταν πάντα διαννοητική όχι επιβολή δύναμης. H κατάκτηση ήταν ειρηνική κατακτούσε γνωρίζοντας τον κάθε αντίπαλο.

Ήταν εύκολο το ταξίδι η εξέλιξη η κατάκτηση της γνώσης ;
Το όνομα «Οδυσσεύς», που προέρχεται από το ρήμα «οδύσσομαι» (οργίζομαι, μισώ κάποιον) και σημαίνει εξοργισμένος, αλλά και ο μισούμενος από τους θεούς, αυτός που έδωσε αφορμές δυσαρέσκειας, πιστεύεται ότι του το έδωσε ο παππούς του (από την πλευρά της μητέρας του), ο Αυτόλυκος. Αυτή η εκδοχή στηρίζεται στο γεγονός ότι ο Οδυσσέας μισεί τους Θεούς και οι Θεοί μισούν τον Οδυσσέα.
Σύμφωνα με τον Όμηρο το όνομα σημαίνει «γιος της πέτρας», αλλά πιο πιθανό είναι να συγγενεύει ετυμολογικά με την λέξη «οδηγός».
Μπορεί επίσης να σημαίνει «πόνος» με την έννοια «αυτός που προκαλεί και αισθάνεται πόνο» - δεν είναι τυχαίο ότι αισθάνεται έναν διαρκή πόνο πνευματικό ή/και σωματικό - δηλαδή, προκαλεί πόνο σε κάποιον άλλο και παράλληλα κάποιος άλλος σ΄αυτόν.
Μήπως ο δρόμος προς την αυτογνωσία αν αυτή είναι η Ιθάκη περιλαμβάνει πόνο σωματικό και πνευματικό και ίσως το πιο μεγάλο δίλημμα μας είναι αν είμαστε διατεθειμένοι να τον περάσουμε ….και ίσως αν έχουμε επιλογή ;
O Oδυσσέας προσπάθησε να αποφύγει την εκστρατεία… είχε επιλογή; και όταν δεν μπόρεσε να το αποτρέψει;
Όταν η Ελένη απήχθη από τον Πάρη της Τροίας (γεγονός που προκάλεσε τον Τρωικό πόλεμο), οι μνηστήρες κλήθηκαν να τιμήσουν τον όρκο τους και να βοηθήσουν τον Μενέλαο να πάρει πίσω την Ελένη. Σύμφωνα με τον Όμηρο, ο Οδυσσέας γνώριζε από χρησμό ότι θα επέστρεφε μετά από 20 χρόνια και γι' αυτό δεν ήθελε να συμμετάσχει στην εκστρατεία. Για να απαλλαγεί από την επιστράτευση παρίστανε τον τρελό, η απάτη του όμως έγινε αντιληπτή και αποκαλύφθηκε από τον Παλαμήδη και έκτοτε ο Οδυσσέας αφιερώθηκε στην επιτυχία της εκστρατείας. Κατ' άλλους, ο αδερφός του Μενέλαου, Αγαμέμνων, επισκέφτηκε τον Οδυσσέα στην Ιθάκη και έπειτα από μεγάλο κόπο τον έπεισε να συμμετάσχει στην Τρωική εκστρατεία
Είχε ηθικούς φραγμούς προκειμένου να πετύχει τον στόχο του :

Στα μετά-ομηρικά έπη ο Οδυσσέας παρουσιάζεται ως ένας δολοπλόκος χαρακτήρας που δεν έχει αρετές και ηθικούς φραγμούς.

Στο έργο «Κύπρια έπη» αναφέρεται ότι παρίστανε τον τρελό, οργώνοντας και σπέρνοντας τα χωράφια του με αλάτι αντί για σπόρους, με σκοπό να μη λάβει μέρος στην εκστρατεία. Όταν μάλιστα ο Παλαμήδης αποκάλυψε την αλήθεια αναγκάζοντάς τον να εκστρατεύσει, ο Οδυσσέας τον σκότωσε με την βοήθεια του Διομήδη.

Στη «Μικρή Ιλιάδα» πάλι, ο Οδυσσέας προσπαθεί χωρίς αποτέλεσμα να δολοφονήσει τον Διομήδη για να οικειοποιηθεί τη δόξα από την κλοπή του παλλαδίου, ενώ αργότερα σκοτώνει και τον μικρό γιο του Έκτορα, Αστυάνακτα.

Λέγεται ακόμη ότι ο Οδυσσέας ήταν αυτός που σχεδίασε τον ερχομό της Ιφιγένειας, με το πρόσχημα ότι θα παντρευτεί τον Αχιλλέα, για να θυσιαστεί επειδή δεν είχαν ούριο άνεμο.

Κατά καιρούς πολλοί συγγραφείς εμπνεύστηκαν από την ιστορία του Οδυσσέα και την τροποποίησαν λιγότερο ή περισσότερο. Οι κλασικοί Έλληνες συγραφείς που ασχολήθηκαν με τον Οδυσσέα (Ευριπίδης, Πίνδαρος, Σοφοκλής) τον σέβονταν για την πονηριά και την εξυπνάδα του και τον παρουσίαζαν ως έναν τίμιο πολεμιστή και βασιλιά.

Οι ρωμαίοι συγγραφείς ήταν διχασμένοι καθώς κάποιοι τον κατέκριναν (Βιργίλιος, Στάτιος) και κάποιοι τον τιμούσαν (Οράτιος, Οβίδιος).
Ακόμη πιο μεταγενέστεροι συγγραφείς που ασχολήθηκαν μαζί του είναι οι Καλντερόν, Δάντης, Τζοβάνι Πάσκολι Τένισον, Νίκος Καζαντζάκης και Τζείμς Τζοις .

Ποιος ήταν λοιπόν ο Οδυσσέας; Τι τον παρακινούσε τόσο έντονα να γυρίσει στην Ιθάκη; H Πηνελόπη;

H γερή αρματωσιά μιας αγάπης ;

Όποιος και αν ήταν θα σας θυμίσω πάλι ….

ΕΥΤΥΧΙΣΜΕΝΟΣ ΠΟΥ ΕΚΑΝΕ ΤΟ ΤΑΞΙΔΙ ΤΟΥ ΟΔΥΣΣΕΑ. ΕΥΤΥΧΙΣΜΕΝΟΣ ΑΝ ΣΤΟ ΞΕΚΙΝΗΜΑ, ΕΝΙΩΘΕ ΓΕΡΗ ΤΗΝ ΑΡΜΑΤΩΣΙΑ ΜΙΑΣ ΑΓΑΠΗΣ, ΑΠΛΩΜΕΝΗ ΜΕΣΑ ΣΤΟ ΚΟΡΜΙ ΤΟΥ, ΣΑΝ ΤΙΣ ΦΛΕΒΕΣ ΟΠΟΥ ΒΟΥΙΖΕΙ ΤΟ ΑΙΜΑ.
"Πάνω σ' έναν ξένο στίχο"