Κρίση - Κριτική - Αυτοκριτική, έννοιες άρρηκτα συνδεδεμένες μεταξύ τους. Η κρίση μας είναι εγκλωβισμένη μέσα σε έναν κύκλο πεποιθήσεων, που την προσδιορίζουν και την περιορίζουν. Αυτές οι βασικές πεποιθήσεις που προσδιορίζουν την κρίση μας ξεκινούν με ελλιπή δεδομένα και με καταγραφές από τη γέννησή μας, από το κύτταρό μας. Στη διαδρομή η κρίση εξελίσσεται μέσω των ερεθισμάτων μας, της κουλτούρας μας, του μεγαλώματός μας και αναπτύσσεται η κριτική. Είναι όμως έτσι η κρίση μας και επομένως η κριτική μας αντικειμενική;
Συνήθως οι ρίζες της κριτικής είναι είτε ο ΦΟΒΟΣ είτε η ΑΓΑΠΗ. Η κριτική με την οποία ερχόμαστε πιο συχνά αντιμέτωποι είναι μάλλον αυτή που έχει ως ρίζα το φόβο. Σε αυτήν την περίπτωση μπαίνουμε στη διαδικασία της σύγκρισης, με σκοπό να μειώσουμε τους άλλους και παράλληλα να υπερασπίσουμε - αναδείξουμε το ΕΓΩ μας. Αντίθετα, όταν η κριτική έχει ως ρίζα την αγάπη, δεν υπάρχει σύγκριση, αλλά φροντίδα, κατανόηση και διάθεση ανάδειξης του ΑΛΛΟΥ. Αξίζει να σημειωθεί ότι και στις δύο περιπτώσεις ο στόχος είναι ίδιος: η αποδοτική αλληλεπίδραση. Απλά στην περίπτωση της αγάπης "παίζουμε" για να κερδίσουμε, ενώ στην περίπτωση του φόβου, "παίζουμε" για να μη χάσουμε.
Η αυτοκριτική δε θα μπορούσε να λειτουργεί διαφορετικά. Μπορεί να λειτουργήσει με γνώμονα το φόβο της απόρριψης από τους άλλους, μπορεί να λειτουργήσει και με γνώμονα την αγάπη προς τον εαυτό. Καθώς αναπτύσσεται η συνειδητότητα προχωρούμε από τον πρώτο τρόπο λειτουργίας στο δεύτερο. Αν δεχτούμε ότι η ανάπτυξη της συνειδητότητας είανι στενά συνδεδεμένη με την αυτογνωσία, δεν είναι λοιπόν και η αυτοκριτική κομμάτι της; Μήπως η αυτοκριτική δεν προέρχεται από την ευθύνη προς τις πράξεις μας ή την επιθυμία του ελέγχου των πράξεών μας; Ένας άλλος τρόπος για να το κατανοήσουμε αυτό είναι η συνεχής αυτοπαρατήρηση του εαυτού μας κατά τη διάρκεια της ημέρας, συνοδευόμενη από την κατανόηση. Δηλαδή, καθ' όλη τη διάρκεια της ημέρας ένας άνθρωπος πρέπει να είναι συνειδητός, παρατηρητικός προκειμένου να ανακεφαλαιώσει στο κλείσιμο της ημέρας τη στάση του και τη συμπεριφορά του κατά τη διάρκεια αυτής.
Κλείνοντας, αν μπορέσει η αυτοκριτική να φτάσει τόσο βαθιά, ώστε να αγγίξει την ίδια την κριτική μας, τότε σμιλεύεται η κρίση κλείνοντας έτσι έναν κύκλο - τρίπτυχο. Όσο πιο τίμια και ειλικρινής η αυτοκριτική μας, τόσο πιο πολύ πλησιάζουμε την αυτογνωσία. Η μαθητεία μας στη χρήση του εργαλείου της κρίσης μπορεί έτσι να γίνει άψογη.
Εν τέλει, η αυτοκριτική είναι ο δρόμος για την αυτογνωσία ή χρειάζεται αυτογνωσία για να κάνεις αυτοκριτική;
Φώνια, deBarzak, Αθηναΐδα, Ατόφιος
